Việt Nam Trên Hành Trình “Xanh Hóa” Giao Thông: Xe Điện Sẽ Thay Thế Xe Xăng?
LỘ TRÌNH CỤ THỂ: KHÔNG CÒN LÀ VIỄN CẢNH XA VỜI
- Tại Hà Nội: Theo kế hoạch, thành phố sẽ cấm xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 từ 1/7/2026, mở rộng đến Vành đai 2 vào 2028 và toàn bộ khu vực nội thành vào năm 2030.
- TP.HCM: Thành phố đặt mục tiêu chuyển đổi 400.000 xe máy chạy xăng (chủ yếu là xe công nghệ) sang xe điện vào năm 2029.
LỢI ÍCH KHI CHUYỂN SANG XE MÁY ĐIỆN
1. Giảm ô nhiễm không khí - Bảo vệ sức khỏe cộng đồng
Các nghiên cứu cho thấy, phương tiện chạy xăng/dầu là nguồn phát thải chính gây bụi mịn và khí nhà kính tại các đô thị. Việc thay thế hàng triệu xe máy xăng bằng xe điện giúp giảm đáng kể lượng CO₂, NOx, SOx – các tác nhân chính gây ô nhiễm không khí và các bệnh về hô hấp.
Theo Bộ TNMT, 70% khí thải đô thị ở Hà Nội đến từ phương tiện giao thông, trong đó chủ yếu là xe máy cũ nát.
2. Chi phí vận hành rẻ hơn
Xe điện có chi phí sạc chỉ bằng 1/4 – 1/5 so với chi phí đổ xăng, không cần thay nhớt định kỳ, không tốn công bảo trì phức tạp như xe xăng.
Trung bình, một chiếc xe điện chạy 100km tiêu tốn ~5.000đ điện, trong khi xe xăng tiêu tốn ~30.000–40.000đ.
3. Thúc đẩy ngành công nghiệp công nghệ sạch trong nước
Sự phát triển của các doanh nghiệp như VinFast, Selex Motors, Dat Bike… đã chứng minh Việt Nam hoàn toàn có thể sản xuất xe điện chất lượng tốt với giá thành cạnh tranh. Điều này giúp tạo việc làm mới, thu hút đầu tư công nghệ xanh và nâng cao năng lực sản xuất nội địa.
4. Hạ tầng đang dần hoàn thiện
TP.HCM và Hà Nội đã đặt mục tiêu xây dựng hàng ngàn trạm sạc và trạm đổi pin. Việc triển khai nhanh chóng mạng lưới này giúp xe điện dễ dàng hoạt động như xe xăng.
NHỮNG THÁCH THỨC & BẤT LỢI KHÔNG THỂ BỎ QUA
1. Giá thành xe điện vẫn cao với người thu nhập thấp
Mặc dù giá xe điện đang dần rẻ hơn, nhưng mức giá trung bình từ 20–40 triệu đồng vẫn là rào cản với nhiều người lao động phổ thông, học sinh, sinh viên hoặc tài xế công nghệ.
Một số người dân chia sẻ: “Xe điện đẹp đó, chạy êm nữa, nhưng mua nổi thì chưa chắc.”
2. Thời gian sạc & quãng đường giới hạn
Hầu hết xe điện phổ thông hiện nay chỉ chạy được 60–90km/lần sạc, trong khi thời gian sạc đầy có thể mất từ 4–8 tiếng. Điều này ảnh hưởng đến người cần di chuyển xa hoặc thường xuyên như shipper, tài xế công nghệ.
3. Hạ tầng sạc chưa đồng bộ
Dù có kế hoạch mở rộng, nhưng thực tế hiện nay việc tìm được trạm sạc nhanh ở khu dân cư hoặc ngoại thành vẫn rất khó, nhất là vào giờ cao điểm. Người dùng chưa có chỗ đỗ xe an toàn có thể gặp khó khăn lớn khi chuyển sang xe điện.
4. Quản lý pin cũ và rác thải điện tử
Pin lithium-ion sau vài năm sử dụng sẽ chai dần, cần thay thế. Nếu không có quy trình thu hồi và tái chế chuyên nghiệp, đây sẽ là nguy cơ gây ô nhiễm môi trường mới.
KẾT LUẬN: TƯƠNG LAI GIAO THÔNG XANH – KHẢ THI NHƯNG KHÔNG DỄ DÀNG
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để chuyển đổi mô hình giao thông đô thị theo hướng xanh – sạch – thông minh. Việc loại bỏ xe xăng là xu hướng tất yếu để giảm ô nhiễm, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống người dân đô thị.
Tuy nhiên, để thành công, cần có:
- Chính sách hỗ trợ cụ thể hơn, đặc biệt với nhóm thu nhập thấp.
- Hạ tầng sạc nhanh được triển khai rộng khắp.
- Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về lợi ích dài hạn của xe điện.
- Cơ chế thu hồi, tái chế pin điện tử minh bạch và hiệu quả.
Nếu những thách thức này được giải quyết một cách bài bản và có chiến lược, giấc mơ về những “thành phố không khói” hoàn toàn có thể thành hiện thực ngay trong thập kỷ này.
Nguồn: Vietnam News, VnExpress, VinFast Auto US
